O ORIJENTIRINGU
Orijentiring je sport gde takmičar(ka) treba uz pomoć karte i kompasa da za najkraće moguće vreme pronadje na terenu odredjeni broj kontrolnih tačaka (kontrola) i to onim redosledom kako je nacrtano na karti.
Dakle, za razliku od atletskog krosa gde se trčanje u prirodi izvodi na obeleženoj stazi odredjene dužine, u orijentiringu se takmičari kreću po nepoznatom terenu (stazi), a da bi to mogli, koriste se pomoćnim rekvizitima: specijalnom kartom tog terena i kompasom. Iz toga proistice i osnovni zadatak u orijentiringu.
Takmičari se dakle, uz pomoc karte i kompasa, kreću nepoznatim terenom, a njihova zadata staza i kontrolne tačke koje na terenu treba da pronadju, ucrtane su na karti. U svakom trenutku takmičar(ka) moraju znati gde se nalaze,i naravno na osnovu svog znanja i iskustva u citanju karte, da donose odluku o tome kojim pravcem ce se kretati kako bi najbrže obišli celu stazu i pronašli sve kontrolne tačke.
Znate kako kaže narodna poslovica: “ Preko preče – naokolo bliže“. E upravo tako je često i u orijentiringu. Nekada je brže ako se brdo obidje, nego da se ide preko njega. Takve i mnogo komplikovanije odluke svakog trenutka donose takmičari u orijentiringu. U tome je čar ovog sporta.
Takodje, može se reci da je orijentiring pravi sport za sve. Može se upražnjavati rekreativno i takmičarski. Takmičarske kategorije su od 10 godina pa sve do 65 i više. To je i porodičan sport jer se njime mogu istovremeno baviti sve generacije.
I još nešto, jako važno! Orijentiring nije skup sport. Od opreme Vam je potreban kompas i oprema za trčanje u prirodi.
Takmičenja u orijentiringu mogu biti: pojedinačna, štafetna, ekipna. Mogu se sprovoditi danju (dnevna) i noću (noćna). Sledeća osnovna podela je na: orijentiring kretanjem nogama, orijentiring kretanjem na skijama (ski-orijentiring), orijentiring kretanjem na biclklu (MTB orijentiring) i orijentiring za hendikepirane osobe. U okviru ovih tipova postoje i podele na osnovu dužine staza pa se tako orijentiring takmičenja mogu podeliti na trke na dugim, srednjim i sprint distancama.
Postoje i neke druge podele, no ovo su neke od važnijih.
U Srbiji se danas, na žalost ,uglavnom sprovode samo orijentiring takmičenja kretanjem nogama dok ski-orijentiring, MTB orijentiring i orijentiring za hendikepirane su na samom začetku.
Pošto smo već rekli da za orijentiring sport je neophodan rekvizit karta terena, ovde cemo se malo više pozabaviti time.
Za orijentiring se izradjuju posebne karte po medjunarodnim standardima (ISOM) koje propisuje IOF (medjunarodna orijentiring federacija). Postoje posebno obučeni stručnjaci koji su obučeni da vrše izradu ovakvih karata. U Srbiji ih danas ima preko stotinu. U Beogradu i okolini ima preko 30 karata (Kalemegdan Ada Ciganlija, Košutnjak, Topčiderski park, Hajd Park, Tašmajdan, Lipovicka šuma, Avala, Jajinci, Babe-Zlatara), itd. Osim toga, ovakve karte izradjene su i na terenima na Fruškoj Gori, Zlatiboru, Tari, Kopaoniku, Divčibarama, u okolini Smed.Palanke, Smedereva, Paraćina, Kruševca…
ORIJENTIRING KARTE
Ovakve karte mogu se izraditi u gradu (razne zelene površine kao što su na primer parkovi), zatim na rubovima gradskih naselja, na planinama itd.
Ove specijalne karte izradjuju se nekoliko meseci pre nego što ce se održati takmičenje. Veoma su precizne jer su krupnog razmera (1:5000, 1:10000 ili 1:15000) i na njima je predstavljeno sve, čak i takvi detalji koji su veličine od npr. samo jednog metra. One moraju biti veoma precizne kako bi obezbedjivale fer uslove za sve takmičare. Takodje simboli kojima se predstavlja teren standardizovani su i isti u celom svetu (ISOM) tako da takmičari nemaju razlike kada se takmiče u Japanu, dalekoj Australiji ili Evropi. Postoje samo razlicite vrste terena, što orijentiring sportu daje posebnu draž. Svaka trka je “ priča za sebe „.
Kada imamo kartu, potrebno je organizovati takmičenje. To obično rade orijentiring klubovi. Oni medju svojim članstvom imaju stručnjake koji su obučeni da postavljaju staze za takmičare. Oni se zovu planeri ili postavljači staza. Njihov osnovni zadatak je da postave staze u skladu sa Pravilnikom za takmičenja. Njime je detaljno propisano koje su kategorije, kolike su dužine staza, koliko vremena treba pobedniku da predje stazu i druga osnovna načela. Ipak, može se reci da je jedan od najvažnijih zadataka koji se stavlja pred postavljaca staze, da on stazu i kontrolne tačke tako postavi da uvek ima više načina (puteva, pravaca) kako bi se došlo od kontrolne tačke do sledeće. Ako još pri tome, dilema koji je od tih puteva, pravaca najbrži bude veća, to je bolje postavljena staza.
Kada postavljači staze završe svoj deo posla, onda na scenu stupaju kontrolori. Njihov zadatak je da provere da li su postavljači staza izvršili svoj zadatak u skladu sa Pravilnikom.
Oni svoj posao rade znatno pre takmičenja (15-30 dana ranije).
Kada je sve to gotovo, takmičenje se može organizovati.
Svaki takmičar ima svoj kompas koji mu služi da se orijentiše uz pomoć karte.
